Khi chúng ta còn trẻ, chúng ta ghét cay đắng làn da dầu mụn của mình, thỉnh thoảng còn ước da mình không còn dầu để nhìn đỡ bóng, đỡ mụn. Và rồi đến một độ tuổi nhất định, thường là sau 28, điều ước đấy được toại nguyện, da không còn tiết dầu nhiều như trước nữa, mụn cũng bớt đi, nhưng chúng ta lại phải đối mặt với một vấn đề còn kinh khủng hơn rất nhiều lần: lão hóa.

Khi ngày ấy đến, mỗi buổi sáng thức dậy rửa mặt bạn sẽ không còn cảm thấy da mặt mình nhơn nhớt nữa vì lớp dầu tự nhiên của da đã bắt đầu khô dần, thay vào đó là một cảm giác khô kít, căng, nhìn vào gương thấy lỗ chân lông nở và chảy xuống toang hoác như khe nứt sa mạc. Vết chân chim, fine line bắt đầu xuất hiện quanh mắt, miệng. Nỗi sợ lão hóa sẽ ập đến nhanh như một cơn lốc và lúc đấy bạn chỉ tha thiết một điều là làm sao lấy lại được làn da của ngày xưa.

Các bạn có biết chống lão hóa là đề tài được các hãng mỹ phẩm đổ nhiều tiền bạc vào để nghiên cứu nhất? Khoa học mỹ phẩm luôn an ủi người tiêu dùng bằng việc liên tục đưa những nghiên cứu mới, những phát hiện triển vọng trong việc quay ngược thời gian, trả lại làn da của tuổi đôi mươi. Trong số đó, không thể không nhắc tới nhánh nghiên cứu về Peptide và Protein.

Vai trò của lớp đệm da

Các bạn cứ tưởng tượng da của chúng ta như một cái giường. Cái chăn phủ lên bên trên là lớp da ngoài cùng mà chúng ta nhìn thấy được, bên dưới đó là lớp đệm tượng trưng cho cấu trúc nền nâng đỡ da. Cái giường nhìn có phẳng phiu hay không phụ thuộc nhiều vào việc cái đệm có căng không, nếu đệm bị trũng thì chăn bạn trải có mịn đến mấy thì nhìn giường vẫn không được phẳng.

Tương tự vậy, lớp đệm của da là yếu tố chính quyết định độ trẻ hoá của làn da. Lớp đệm này được cấu tạo từ mạng collagen và elastic xoắn lại với nhau. Khi ta càng già, da sản sinh càng ít collagen và elastin khiến cấu trúc này trở nên rời rạc, lỏng lẻo, hình thành nhiều vết ‘trũng’, kết quả là da trở nên nhăn nheo, sập xệ, lộ rõ các dấu hiệu tuổi tác.

Vai trò của Peptide và protein trong chống lão hóa

Peptide và Protein đều được cấu tạo từ amino acid, đóng nhiều vai trò trong các hoạt động của cơ thể sống. Với bản năng phục hồi của mình, các nhà khoa học kỳ vọng vào việc sử dụng peptide, protein có thể phát tín hiệu làm rạo rực lại sinh lý của da lão hóa.

Về lý thuyết, có một số loại peptide và protein quan trọng với da như sau:

• Signal peptide giúp phát tín hiệu kích thích tổng hợp collagen và elastin, gia cố lại mạng nâng đỡ da giúp da dẻo dai, chắc chắn, nhìn đầy đặn trở lại.
• Carrier peptide có vai trò đưa đồng (copper) vào sâu trong da. Đồng là xúc tác giúp thúc đẩy nhiều quá trình sinh hóa quan trọng, trong đó có vá thương cũng như kích thích sản sinh một số loại collagen.
• Neurotransmitter-inhibiting peptides đóng vai trò giống như một chất giúp ‘giãn cơ’. Nhiều vùng da trũng, nhăn bị gây ra bởi sự co thắt của cơ bắp, loại peptide này giúp cơ bắp thả lỏng, từ đó nếp nhăn cũng được nới ra và mờ đi.
• Protein về bản chất cũng được cấu tạo từ amino acid và peptide, nhưng có kích thước lớn hơn nhiều lần. Kì vọng về việc protein đem lại được tác dụng gì đó cho da khá là mong manh vì kích thước của protein rất lớn, khó thẩm thấu sâu vào tầng hạ bì để kích thích được các hoạt động sinh hoá ở tầng này. Tuy vậy, gần đây có nhiều nghiên cứu về Growth Factors (GFs), một loại protein đặc biệt được chiết xuất từ các tế bào của người có khả năng điều hướng sự phân bào và thúc đẩy sự phát triển của tế bào đem đến nhiều hy vọng. Nghiên cứu về Growth Factor được những nhãn mỹ phẩm lớn thực hiện, trong đó nổi bật có SkinMedica và Neocutis đều cho ra các kết quả khả quan. Sau một thời gian sử dụng GFs, da của người sử dụng đều thấy những khác biệt rõ rệt, nếp nhăn, dấu chân chim được cải tổ, làn da trở nên tươi tắn và trẻ trung hơn.

Nhược điểm của peptide và protein

Nhược điểm lớn nhất là kích thước phân tử của peptide và protein rất lớn, mà để kích hoạt được fibroblast, chúng tối thiểu phải lọt được vào tầng hạ bì của da. Mà từ tầng thượng bì đến tầng hạ bì có ti tỉ loại rào chắn, có lipid barrier rồi hàng bao nhiêu các lớp tế bào da cần phải lọt qua nên để peptide và protein phát huy tác dụng không phải là chuyện dễ.

Chưa kể thế, phân tử lớn rất thiếu ổn định và có khả năng bị thuỷ phân thành các chuỗi amino acid nhỏ hơn. Đối với peptide, cơ chế kích hoạt các thụ thể giống như cơ chế chìa khóa và ổ khóa, nếu bị biến dạng thì sẽ mất luôn khả năng kích hoạt này.
-> Nhìn chung là để peptide, protein hoạt động được theo đúng cơ chế trong lý thuyết là điều cực kỳ khó khăn, thậm chí gần như là không thể.

Thêm nữa, cả nghiên cứu về peptide và Growth Factors đều dừng lại ở thí nghiệm sơ khởi, chưa có các thí nghiệm so sánh mù đôi sử dụng giả dược. Điều này đồng nghĩa với chúng ta không biết được là tác dụng chống lão hoá của peptide và GFs có gì nổi bật so với các hoạt chất khác như Retinoids, Vitamin C, thậm chí là một lọ kem dưỡng ẩm toàn silicone thông thường hay không.

Vậy, mua peptide và Growth factor liệu có phải là một hành động phí tiền?

Cũng không hẳn vì ít nhiều chúng cũng đem đến các tác dụng nhất định:

1. Peptide và Protein tuy không thẩm thấu được sâu nhưng lại có khả năng giữ nước tốt, chúng có thể dùng như một chất khóa ẩm, làm da ẩm mọng, bớt khô nhăn
2. Da lão hoá, da khô thường mẫn cảm hơn do màng bảo vệ da mỏng yếu, ‘khe nứt’ giữa các tế bào da cũng lớn hơn nên hoạt chất dễ len lỏi vào hơn so với da thường. Mà chỉ cần một lượng nhỏ peptide hoặc Growth Factors lọt được vào thôi cũng đủ để kích hoạt các quá trình sinh hoá làm dày lớp nền da rồi
3. Keratinocyte và Fibroblast có quan hệ với nhau. Growth Factors có thể lọt qua tuyến mồ hôi và lỗ chân lông, tương tác với keratinocyte khiến tế bào này sản sinh ra tín hiệu hóa học tác động ngược lại Fibroblast làm tăng sinh collagen, elastin.

Kết luận

Sau Retinoids và các hoạt chất chống oxy hóa, peptide và protein (cụ thể là growth factors) đem đến nhiều kỳ vọng trong chống lão hóa, tuy nhiên cũng cần phải chờ những thí nghiệm so sánh trong thời gian tới để xem là chúng có thực sự nổi bật so với các hoạt chất chống lão hóa hiện tại không hay chỉ đơn thuần là một chất cấp ẩm xa xỉ.

Lời khuyên là các bạn vẫn nên đầu tư vào peptide, không được chì thì cũng được chài, chả hại đường nào mà lại còn tí le lói hy vọng lành sẹo, mờ nhăn. Nhưng mà ưu tiên số 1, 2, 3 thì vẫn là Retinoids, Acid và chống oxy hóa nhá, peptide chỉ là ưu tiên 4 thôi.

Còn growth factors thì vì quá đắt tiền mà tác dụng không chắc chắn nên không nên mua. Tiền đấy để dành mua 1 bạn Retinoids xịn còn hơn

Rồi, thân ái kết bài!

Đọc thêm về peptide tại đây