Lọ kem collagen liệu có khả năng làm được như những gì như những người bán ra nó quảng cáo hay chỉ là một trò lừa đảo vô cùng qui mô?

“Cung cấp collagen”, “Giúp tái tạo collagen”, “Bổ sung collagen giúp da tươi trẻ”… chắc ai đi mua mỹ phẩm cũng chẳng còn lạ gì với những quảng cáo tung toé khói lửa của các hãng mỹ phẩm từ to đến bé. Trong bài này, mình sẽ phân tích và đi từ bản chất khoa học của collagen để từ đó trả lời câu hỏi là liệu bôi collagen vào da có giúp da chống lão hoá thực sự như những gì quảng cáo nói không.

COLLAGEN LÀ GÌ?

Như một note trước đây về cấu tạo làn da mà page đã từng đăng, collagen là một loại protein ở tầng hạ bì của da, quyết định sự chắc chắn của làn da, bạn cứ tưởng tượng tính năng của nó giống như viên gạch xây nhà, xây nên bức tường vững chắc là làn da của bạn. Như vậy có 2 điểm về collagen cần nhớ: một là nó nằm ở tầng hạ bì (tầng giữa của da) và hai là nó quyết định sự khoẻ khoắn của da

COLLAGEN QUYẾT ĐỊNH THẾ NÀO TỚI SỰ TRẺ TRUNG CỦA DA?

Ở tầng hạ bì, collagen và elastin (một loại protein giúp da đàn hồi tốt) liên kết thành một cấu trúc phức tạp đan xen đỡ lấy làn da. Ở người trẻ, khi cơ thể tiết ra hàm lượng collagen và elastin tốt, cấu trúc này sẽ rất vững chắc nên da sẽ mịn màng và khoẻ khoắn. Ngược lại, hàm lượng collagen và elastin ở người già thấp nên cấu trúc này lỏng lẻo, không đỡ được da, kết quả là da bị trũng xuống và hình thành nhiều nếp nhăn. Có thể nói hàm lượng collagen trong da ảnh hưởng trực tiếp đến việc da của bạn có tươi trẻ hay không

Sự khác biệt về cấu trúc collagen ở da trẻ và da lão hoá (nguồn: renewalliance.com)

CƠ THỂ SẢN SINH COLLAGEN NHƯ THẾ NÀO?

Các tế bào da tổng hợp ra các phân tử nhỏ gọi là pro collagen bằng việc sử dụng nguyên liệu là vitamin C và protein trong dinh dưỡng hàng ngày. Các pro collagen này dính vào với nhau thành các sợi xơ nhỏ (fibrils). Các sợi xơ này lại tiếp tục kết nối để tạo thành sợi sơ lớn hơn (fiber), là hình hài của collagen. Các sợi collagen đan xen để tạo nên cấu trúc cố định làn da. Bạn cứ tưởng tượng đơn giản quá trình tổng hợp collagen giống như đan một chiếc áo len, trong đó len giống như protein và vitamin C, từng sợi len chúng ta kéo ra là pro collagen và khi chúng ta đan chúng thành một mạng lớn thì là collagen. Nếu đan không khít áo sẽ xấu giống như cấu trúc collagen lỏng lẻo thì da sẽ xập xệ vậy đó.

Có thể nói cách tốt nhất để giúp collagen trong cơ thể được sản sinh tự nhiên là ăn nhiều các loại hoa quả chứa vitamin C (kiwi, dâu, cam…) và các thực phẩm giàu protein.

BÔI COLLAGEN LÊN MẶT LÀ VIỆC LÀM VÔ NGHĨA???

Các hãng mỹ phẩm khi ra một dòng sản phẩm đều có một cái bằng chứng hùng hồn để thuyết phục bạn tin vào công dụng của nó đó là giấy kiểm chứng của bộ y tế. Tuy nhiên giấy này chỉ kiểm định là sản phẩm của họ an toàn chứ không khẳng định các thành phần trong đó có tác dụng đến đâu. Thực tế là bôi collagen lên thì cũng không nguy hiểm gì cả nhưng đây là điều khá dở hơi, giống như bạn đi đun bì lợn xong bôi lên mặt vậy :))

Kem collagen

Lí do thứ nhất, collagen nằm ở tầng hạ bì mà 99% các loại kem bôi chỉ có thể tác dụng lên tầng biểu bì của da. Chỉ trừ những loại kem đặc trị, dẫn xuất vitamin, acid… mới có tác dụng đến tầng hạ bì của da.

Lí do thứ hai, collagen cấu trúc to vật vã, có bôi lên thì cũng không thể thẩm thấu qua da được nên bôi xong rửa mặt đi thì nguyễn y vân, chả có gì khác cả. Một số hãng mỹ phẩm có lẽ biết điều này nên nghĩ ra một loại gọi là “collagen thuỷ phân”, quảng cáo là collagen dạng nhỏ thẩm thấu được vào da, nhưng cũng chưa có bất cứ một bằng chứng khoa học nào chứng minh là collagen thuỷ phân này có tác dụng làm trẻ hoá hay mờ nếp nhăn cả.

Lí do thứ ba giải thích cái ở trên như sau, phân tử collagen đơn lẻ không không có tác dụng gì để cải thiện da, cái làm da đẹp ở đây là một “cấu trúc” collagen vững chắc, tức là sự liên kết chặt chẽ giữa các sợi collagen với nhau. Cứ tưởng tượng da như bức tường gạch và collagen là những viên gạch xếp khít vào với nhau, bây giờ kể cả có đưa được các phân tử collagen vào tầng hạ bì đi chăng nữa, xong rồi sao? Bạn cầm viên gạch ném vào bức tường bạn hy vọng là bức tường ấy tự động điền viên gạch vào chỗ trống xong tự liền lặn và trở nên đẹp đẽ hơn à, làm gì có cái cơ chế thần diệu thế :)) Mạng lưới collagen rất phức tạp, đưa một sợi collagen từ ngoài nối vào cái mạng đấy tưởng dễ à, làm sao mà xen được vào? Bằng cách nào mà chúng liên kết được vào với nhau? Và liên kết ấy là liên kết nào, có thích ứng với các phần tử tự nhiên trong da được không?

Nên là lần sau bạn gặp ai tư vấn mỹ phẩm mà bảo là sản phẩm của họ đưa được collagen vào da thì liên hệ nhà báo để khai quật và xin chữ kí ngay nhé, vì chế đó rất xứng đáng nhận giải nobel cho đột phá mới trong ngành sinh học đấy.

— Tản mạn về câu chuyện truyền thông của những ngành công nghiệp tỉ đô —

Mình nhớ có lần xem một video clip của một cô gái phanh phui sự dã man của ngành công nghiệp bò sữa, sau đó cũng tò mò tìm hiều đọc một số bài báo khoa học và nhận ra là sữa bò thực ra không tốt hơn sữa thực vật là mấy như chúng ta nghĩ. Bên cạnh đó nó còn không tự nhiên đối với cơ thể người, nếu ai chưa sử dụng sản phẩm từ sữa động vật bao giờ cơ thể sẽ khó dung nạp lactose khiến dễ bị đầy bụng, khó chịu. Uống sữa bò quá nhiều thậm chí còn tăng cao khả năng loãng xương khi về già. Điều làm mình thấy rùng mình là những thông tin ấy dường như bị giấu nhẹm một cách hoàn hảo, chỉ khi bạn thực sự quan tâm và đọc các báo cáo khoa học, sự thật mới từ từ được sáng tỏ.

Truyền thông vốn có hai mặt, Google và Facebook được trả tiền để quảng cáo. Điều đó đồng nghĩa với việc thông tin đúng sai không quan trọng, quan trọng là ai tài trợ cho thông tin đó và tài trợ bao nhiêu, bởi cái gì nói đi nói lại cũng tự khắc thành chân lí. Quảng cáo bao giờ cũng hay nhưng nếu bạn mua hàng chỉ dựa vào thông tin quảng cáo thì chắc chắn phần nhiều bạn sẽ bị thiệt thòi. Cách duy nhất để thoát ra khỏi mớ bòng bong thông tin khi bạn chọn mua bất cứ cái gì, đặc biệt là mỹ phẩm là phải thực sự hiểu về bản chất của nó. Những người bán kem collagen có thể thao thao bất tuyệt về công dụng của collagen cho da nhưng khi bạn hỏi họ collagen là gì, cơ chế hình thành ra sao, cam đoan là 90% sẽ không trả lời được.

Đấy là lí do tại sao bạn phải tỉnh trước, trước khi bôi bất cứ cái gì lên mặt cũng phải tra cứu kỹ thành phần trước khi tin vào những lời quảng cáo mỹ miều về công dụng của loại mỹ phẩm đó. Hiểu biết luôn là loại mỹ phẩm rẻ và hiệu quả nhất, thà mất 5 phút để tìm hiểu thông tin còn hơn là bỏ ra cả đống tiền để mua loại sản phẩm không hợp với mình!